Αριθμός 533/2025

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 2 Απριλίου 2021, με την εξής σύνθεση: Ειρήνη Σάρπ, Πρόεδρος, Ευθύμιος Αντωνόπουλος, Μαρίνα Παπαδοπούλου, Κωνσταντίνα Φιλοπούλου, Ταξιαρχία Κόμβου, Παρασκευή Μπραΐμη, Αναστασία-Μαρία Παπαδημητρίου, Χρήστος Ντουχάνης, Ελένη Παπαδημητρίου, Μαρία Σωτηροπούλου, Παναγιώτης Τσούκας, Κωνσταντίνα Κονιδιτσιώτου, Αγγελική Μίντζια, Χριστίνα Σιταρά, Αγορίτσα Σδράκα, Χρήστος Λιάκουρας, Ιφιγένεια Αργυράκη, Νικόλαος Σκαρβέλης, Δημήτριος Βασιλειάδης, Σύμβουλοι, Ιωάννης Μιχαλακόπουλος, Ουρανία Νικολαράκου, Δήμητρα Μαυροπόδη, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Κωνσταντίνα Κονιδιτσιώτου και Αγορίτσα Σδράκα, καθώς και η Πάρεδρος Δήμητρα Μαυροπόδη, μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Ελένη Γκίκα.

Για να δικάσει την από 5 Ιανουαρίου 2021 αίτηση:

των: 1. Εκκλησίας της Ελλάδος, που εδρεύει στην Αθήνα (Ιασίου 1 και Ιω. Γενναδίου 14), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Θεόδωρο Παπαγεωργίου (Α.Μ. 24288), που τον διόρισε με εντολή της Ιεράς Συνόδου, 2. Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, που εδρεύει στην Αθήνα (Αγ. Φιλοθέης 21), η οποία παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο, που τον διόρισε με εντολή του Αρχιεπισκόπου, 3. Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας, που εδρεύει στην Ιερά Πόλη Μεσολογγίου (Αρχιεπ. Δαμασκηνού 10), 4. Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως, που εδρεύει στην Αλεξανδρούπολη (Ανθίμειο Εκκλησιαστικό Κέντρο, Πλαταιών και Αμφιπόλεως), 5. Ιεράς Μητροπόλεως Αργολίδος, που εδρεύει στο Ναύπλιο (Βασιλέως Κων/νου 31), 6. Ιεράς Μητροπόλεως Άρτης, που εδρεύει στην Άρτα (Εμμανουήλ Ξάνθου 2), 7. Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και Ναούσης, που εδρεύει στη Βέροια (Μητροπόλεως 30), 8. Ιεράς Μητροπόλεως Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, που εδρεύει στη Δημητσάνα, 9. Ιεράς Μητροπόλεως Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου, που εδρεύει στη Γουμένισσα (Ι.Μ. Παναγίας, Επισκοπείο), 10. Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών, που εδρεύει στα Γρεβενά (Ευαγγελιστρίας 22), 11. Ιεράς Μητροπόλεως Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης, που εδρεύει στη Βούλα (Β. Παύλου 2), 12. Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού, που εδρεύει στον Βόλο (Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, Μελισσιάτικα Ν. Ιωνίας Μαγνησίας), 13. Ιεράς Μητροπόλεως Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος, που εδρεύει στο Διδυμότειχο (Πατριάρχου Διονυσίου 7), 14. Ιεράς Μητροπόλεως Δράμας, που εδρεύει στη Δράμα (Βενιζέλου 168), 15. Ιεράς Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης, που εδρεύει στο Δελβινάκι, οι οποίες, με προφορική δήλωση στο ακροατήριο του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτούνται από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 16. Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, που εδρεύει στην Έδεσσα (Μ. Αλεξάνδρου 4), η οποία παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο, που τον διόρισε με εντολή του Μητροπολίτη, 17. Ιεράς Μητροπόλεως Ελασσώνος, που εδρεύει στην Ελασσώνα (1ης Μεραρχίας 2), 18. Ιεράς Μητροπόλεως Ελευθερουπόλεως, που εδρεύει στην Ελευθερούπολη (Αγίου Νικολάου 4), 19. Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου και Στροφάδων, που εδρεύει στη Ζάκυνθο (Ελ. Βενιζέλου 3), 20. Ιεράς Μητροπόλεως Ζιχνών και Νευροκοπίου, που εδρεύει στη Νέα Ζίχνη, 21. Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας και Ωλένης, που εδρεύει στον Πύργο (28ης Οκτωβρίου 54), 22. Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων, που εδρεύει στην Καρδίτσα (Μητρ. Ιεζεκιήλ 30), 23. Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη (Βογατσικού 7), 24. Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας, που εδρεύει στη Λιβαδειά (Πλατεία Αθανασίου Διάκου), 25. Ιεράς Μητροπόλεως Θήρας, Αμοργού και Νήσων, που εδρεύει στα Φηρά Θήρας, 26. Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού, Αγίου ΄Ορους και Αρδαμερίου, που εδρεύει στην Αρναία Χαλκιδικής, 27. Ιεράς Μητροπόλεως Ιλίου, Πετρουπόλεως και Αχαρνών, που εδρεύει στο Καματερό (Αγίου Γεωργίου 5), 28. Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων, που εδρεύει στα Ιωάννινα (Πατριάρχου Ιωακείμ Γ΄ 10), 29. Ιεράς Μητροπόλεως Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού, που εδρεύει στην Καισαριανή (Υμηττού 47-51), 30. Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, που εδρεύει στο Αίγιο Αχαΐας (Ρωμανιώλη 43), 31. Ιεράς Μητροπόλεως Καρπενησίου, που εδρεύει στο Καρπενήσι (Δημοκρατίας 1), 32. Ιεράς Μητροπόλεως Καρυστίας και Σκύρου, που εδρεύει στην Κύμη, 33. Ιεράς Μητροπόλεως Κασσανδρείας, που εδρεύει στον Πολύγυρο Χαλκιδικής, 34. Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας, που εδρεύει στην Καστοριά (Πλατεία Παύλου Μελά 1), 35. Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, που εδρεύει στην Κέρκυρα (Αρσενίου 1), 36. Ιεράς Μητροπόλεως Κεφαλληνίας, που εδρεύει στο Αργοστόλι (Γερμανού Καλλιγά 1), οι οποίες, με προφορική δήλωση στο ακροατήριο του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτούνται από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 37. Ιεράς Μητροπόλεως Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού, που εδρεύει στην Κηφισιά (Γρηγ. Λαμπράκη 32), η οποία παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο, που τον διόρισε με εντολή του Μητροπολίτη, 38. Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος, που εδρεύει στην Κατερίνη (Μητροπόλεως 6), 39. Ιεράς Μητροπόλεως Κορίνθου, Σικιώνος, Ζεμενού, Ταρσού και Πολυφέγγους, που εδρεύει στην Κόρινθο (Πυλαρινού 76), 40. Ιεράς Μητροπόλεως Κυθήρων, που εδρεύει στη Χώρα Κυθήρων, 41. Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, που εδρεύει στον Λαγκαδά (27ης Οκτωβρίου 1), 42. Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου, που εδρεύει στη Λάρισα (Ιωαννίνων 3), 43. Ιεράς Μητροπόλεως Λευκάδος και Ιθάκης, που εδρεύει στη Λευκάδα, 44. Ιεράς Μητροπόλεως Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου, που εδρεύει στη Μύρινα Λήμνου, 45. Ιεράς Μητροπόλεως Μάνης, που εδρεύει στο Γύθειο, 46. Ιεράς Μητροπόλεως Μαντινείας και Κυνουρίας, που εδρεύει στην Τρίπολη (Πατρ. Γρηγορίου Ε΄ 13-15), 47. Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής, που εδρεύει στην Κομοτηνή (Πλατεία Αυτοκράτορος Θεοδοσίου 7), 48. Ιεράς Μητροπόλεως Μεγάρων και Σαλαμίνος, που εδρεύει στα Μέγαρα (Αγίου Λαυρεντίου 1, Θέση Κούρκουρι Μεγάρων), 49. Ιεράς Μητροπόλεως Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, που εδρεύει στα Σπάτα (Θουκυδίδου και Βυζαντίου) και 50. Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, που εδρεύει στην Καλαμάτα (Μητροπολίτου Μελετίου 13), οι οποίες, με προφορική δήλωση στο ακροατήριο του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτούνται από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης,

κατά των Υπουργών : 1. Παιδείας και Θρησκευμάτων, 2. Εθνικής Άμυνας, 3. Πολιτισμού και Αθλητισμού, 4. Υποδομών και Μεταφορών, 5. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, 6. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, 7. Δικαιοσύνης, 8. Μετανάστευσης και Ασύλου, 9. Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, 10. Προστασίας του Πολίτη, 11. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 12. Οικονομικών, 13. Εσωτερικών, οι οποίοι παρέστησαν με τους: α. ***, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους και β. ***, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που κατέθεσαν δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς τους, 14. Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο οποίος παρέστη με τον ***, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους, που κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του και 15. Υγείας, ο οποίος παρέστη με τον Δημήτριο Αναστασόπουλο, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους, που κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του.

Η πιο πάνω αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 12 Ιανουαρίου 2021 πράξης της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητάς της, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2 εδ. γ΄ (όπως ισχύει), 20 και 21 του π.δ. 18/1989.

Με την αίτηση αυτή οι αιτούσες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ’ αριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.:2/2.1.2021 (ΦΕΚ Β΄ 1/2.1.2021) κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Άμυνας, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Μετανάστευσης και Ασύλου, Υποδομών και Μεταφορών, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Ο πληρεξούσιος των αιτουσών δήλωσε, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσει.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Συμβούλου Παρασκευής Μπραΐμη.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου  κ α ι

Α φ ο ύ  μ ε λ έ τ η σ ε  τ α  σ χ ε τ ι κ ά  έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε  κ α τ ά  τ ο ν  Ν ό μ ο

1. Επειδή, λόγω κωλύματος, κατά την έννοια του άρθρου 26 του ν. 3719/2008 (Α΄ 214), του Συμβούλου Ε. Αντωνόπουλου, τακτικού μέλους της συνθέσεως που δίκασε την ανωτέρω υπόθεση, έλαβε μέρος αντ’ αυτού στη διάσκεψη, ως τακτικό μέλος, η Σύμβουλος Κ. Κονιδιτσιώτου, αναπληρωματικό, έως τώρα, μέλος της συνθέσεως (βλ. πρακτικό διασκέψεως της Ολομελείας 37/2021).

2. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται κατά νόμο καταβολή παραβόλου, ζητείται η ακύρωση της Δ1α/ΓΠ.οικ.:2/2.1.2021 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Άμυνας, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Μετανάστευσης και Ασύλου, Υποδομών και Μεταφορών, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από την Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 1/2.1.2021) α) κατά το μέρος που με αυτήν αναστέλλεται η τέλεση, με την παρουσία φυσικών προσώπων και με την επιφύλαξη των παρ. 2 και 3 του Παραρτήματος ΙΙΙ αυτής, κάθε είδους λειτουργιών, λατρευτικών συνάξεων, ιεροπραξιών και πάσης φύσεως θρησκευτικών τελετών σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους θρησκευτικής λατρείας κάθε δόγματος και θρησκείας, ανεξαρτήτως μεγέθους και χωρητικότητάς τους, στο σύνολο της Επικράτειας, για προληπτικούς λόγους δημόσιας υγείας και, ειδικότερα, κατά το μέρος που με αυτήν καταργείται η δυνατότητα συμμετοχής των πιστών στις θρησκευτικές τελετές της 6.1.2021 (εορτή των Θεοφανείων), όπως είχε προβλεφθεί κατ’ εξαίρεση με την προηγούμενη Δ1α/ΓΠ.οικ.:80588/14.12.2020 κοινή απόφαση των παραπάνω Υπουργών με θέμα «Αντικατάσταση της υπό στοιχεία Δ1α/Γ.Π.οικ.80189/12.12.2020 κοινής υπουργικής απόφασης “Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2020 και ώρα 6:00 έως και την Πέμπτη 7 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00” (Β΄ 5486)» (B΄ 5509/ 15.12.2020). Η τελευταία αυτή κ.υ.α. καταργήθηκε από την έναρξη ισχύος της με την προσβαλλόμενη κ.υ.α. (άρθρο 14 παρ. 3) και β) κατά το μέρος που με αυτήν απαγορεύεται απολύτως η τέλεση χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων στους ορθόδοξους ιερούς ναούς, έστω με μόνη την παρουσία του ζεύγους των μελλονύμφων ή γονέων, του τέκνου τους και του αναδόχου αντίστοιχα.

3. Επειδή, η υπόθεση εισάγεται προς εκδίκαση ενώπιον της Ολομελείας, κατόπιν της από 12.1.2021 πράξεως της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω σπουδαιότητας, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2 εδ. γ΄ όπως ισχύει, 20 και 21 του π.δ/τος 18/1989. 

4. Επειδή, από τις αιτούσες Ιερές Μητροπόλεις οι με αριθμούς 3 έως και 15, 17 έως και 36 και 38 έως και 50, κατά τη σειρά αναγραφής τους στο δικόγραφο, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αιτήσεως με προφορική δήλωση στο ακροατήριο του δικηγόρου που το υπογράφει. Συνεπώς, ως προς τις ανωτέρω αιτούσες, η δίκη πρέπει να καταργηθεί σύμφωνα με το άρθρο 30 παρ. 1 του π.δ/τος 18/1989.

5. Επειδή, οι λοιπές αιτούσες που παρέστησαν στο ακροατήριο προσβάλλουν το μέτρο της απαγορεύσεως συμμετοχής πιστών στις θρησκευτικές τελετές μόνο κατά το μέρος που καταργείται η προγενέστερη ρύθμιση ως προς την εορτή των Θεοφανείων, σύμφωνα με την οποία, κατ’ εξαίρεση, επιτρεπόταν η συμμετοχή πιστών στις τελετές της 6.1.2021 (εορτή των Θεοφανείων). Προσβάλλουν δηλαδή το μέτρο της απαγορεύσεως συμμετοχής των πιστών μόνο για τις θρησκευτικές τελετές κατά την εορτή των Θεοφανείων (6.1.2021). 

6. Επειδή, το άρθρο 32 του π.δ/τος 18/1989 (Α΄ 8) ορίζει στην παρ. 2 ότι: «Καταργείται … η δίκη αν μετά την άσκηση της αίτησης ακυρώσεως και έως την πρώτη συζήτηση της υπόθεσης η προσβαλλόμενη πράξη έπαυσε για οποιοδήποτε λόγο να ισχύει, εκτός αν ο αιτών επικαλείται ιδιαίτερο έννομο συμφέρον που δικαιολογεί τη συνέχιση της δίκης. …». Με τη διάταξη αυτή καθιερώνεται, για την αποτροπή της διεξαγωγής άσκοπων δικών, ο δικονομικός κανόνας της καταργήσεως της δίκης στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η προσβληθείσα με την αίτηση ακυρώσεως διοικητική πράξη, ατομική ή κανονιστική, έπαυσε να ισχύει μετά την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως και έως την πρώτη συζήτηση της υποθέσεως. Δεδομένου, όμως, ότι στις περιπτώσεις αυτές η προσβαλλόμενη πράξη παύει να ισχύει για το μέλλον, μη ανατραπείσα εξ υπαρχής, με την ανωτέρω διάταξη προβλέπεται, περαιτέρω, ότι οι τυχόν βλαπτικές για τον αιτούντα διοικητικής φύσεως συνέπειες, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια ισχύος της πράξεως και διατηρούνται και μετά τη λήξη της ισχύος της, δεν δύνανται δε να αρθούν με την άσκηση άλλων προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων παρά μόνο με την έκδοση ακυρωτικής αποφάσεως, συνιστούν λόγο συνεχίσεως της δίκης, εάν ο αιτών τις επικαλεσθεί και τις αποδείξει, προκειμένου να επιτύχει, δια της ακυρώσεως της πράξεως, την άρση των εν λόγω συνεπειών. Ο κανόνας αυτός είναι συμβατός με το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος, που κατοχυρώνει το δικαίωμα σε αποτελεσματική δικαστική προστασία, καθώς και με το άρθρο 95 παρ. 1 του Συντάγματος, και δεν αντίκειται στο άρθρο 6 παρ. 1 της κυρωθείσας με το ν.δ. 53/1974 (Α΄ 256) Ευρωπαϊκής Συμβάσεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), προκειμένου περί των ακυρωτικών διοικητικών διαφορών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της τελευταίας αυτής διατάξεως (ΣτΕ 1303/2019 Ολομ., 1740/2015 Ολομ., 3963/2014 Ολομ., 1659 - 1660/2009 Ολομ., 751-2/2020 κ.ά.). 

7. Επειδή, η προσβαλλόμενη με την κρινόμενη αίτηση ρύθμιση, δηλ. η απαγόρευση συμμετοχής των πιστών στις θρησκευτικές τελετές της 6.1.2021 (εορτή των Θεοφανείων), είχε παύσει να ισχύει ήδη με την πάροδο της ημέρας αυτής και, επομένως, και κατά τον χρόνο συζητήσεως της υποθέσεως (2.4.2021). Εξάλλου, οι αιτούσες δεν ζήτησαν την αναστολή εκτελέσεως της προσβαλλόμενης ρυθμίσεως. Με υπόμνημά τους που κατατέθηκε στις 29.1.2021 οι αιτούσες επικαλέστηκαν ιδιαίτερο έννομο συμφέρον βάσει του άρθρου 32 παρ. 2 του π.δ/τος 18/1989 και ζήτησαν τη συνέχιση της δίκης. Ειδικότερα ισχυρίστηκαν ότι σε βάρος κληρικών της δεύτερης αιτούσας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών είχε διαταχθεί προκαταρκτική έρευνα από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών με την ΑΑ21/24 από 11.1.2021 παραγγελία της Εισαγγελίας Αθηνών για τη μη συμμόρφωσή τους στο κανονιστικό πλαίσιο της προσβαλλόμενης κ.υ.α. κατά τον εορτασμό των Θεοφανείων. Ισχυρίστηκαν επίσης ότι κοινοποιήθηκε στην πρώτη αιτούσα Εκκλησία της Ελλάδος το 3021/8/14/3-Α/14.1.2021 έγγραφο του Αστυνομικού Τμήματος Αγ. Δημητρίου, με το οποίο ζητείτο ενημέρωση από την Εισαγγελία Πρωτοδικών εάν τα Συνοδικά Δικαστήρια για πρεσβύτερους, διακόνους και μοναχούς (βλ. ν. 5383/1932) της πρώτης αιτούσας Εκκλησίας της Ελλάδος κινήθηκαν προς άσκηση διώξεως για τον πειθαρχικό έλεγχο των ανωτέρω κληρικών της δεύτερης αιτούσας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Ακολούθως, μετά τη συζήτηση της υποθέσεως και εντός της προθεσμίας που δόθηκε από την Πρόεδρο οι αιτούσες κατέθεσαν το από 9.4.2021 υπόμνημα κατ’ επίκληση του άρθρου 32 παρ. 2 του π.δ/τος 18/1989 επικαλούμενες τη συνδρομή ιδιαίτερου εννόμου συμφέροντος για τη συνέχιση της δίκης. Ειδικότερα ισχυρίστηκαν (προσκομίζοντας και σχετικά στοιχεία) ότι σε βάρος του εφημερίου του Ιερού Ναού Αγίου Στεφάνου της αιτούσας Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας επιβλήθηκε πρόστιμο 1.500 ευρώ και διενεργείται προκαταρκτική έρευνα εναντίον του για την παρουσία 40 πιστών κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας των Θεοφανείων μέσα στον Ιερό Ναό του Αγίου Στεφάνου Σκύδρας κατά παράβαση των επίμαχων διατάξεων της προσβαλλόμενης κ.υ.α.

8. Επειδή, οι ανωτέρω ισχυρισμοί δεν αρκούν για να δικαιολογήσουν τη συνέχιση της παρούσας δίκης κατά το άρθρο 32 παρ. 2 του π.δ/τος 18/1989. Και τούτο, διότι οι ποινικές συνέπειες τις οποίες επικαλούνται οι αιτούσες ότι δημιουργήθηκαν από την προσβαλλόμενη πράξη δεν συνιστούν το ιδιαίτερο έννομο συμφέρον που θα δικαιολογούσε τη συνέχιση της παρούσας δίκης, προεχόντως, διότι το συμφέρον τούτο πρέπει, κατά την έννοια της ως άνω διατάξεως του άρθρου 32 παράγραφος 2 του π.δ/τος 18/1989, όπως ήδη εκτέθηκε, να ανάγεται σε διοικητικής φύσεως συνέπειες (ΣτΕ 2290-1/1987 Ολομ., 3671/2007, 1738/2006). Εξάλλου, η επιβολή διοικητικού προστίμου σε βάρος εφημερίου της 16ης αιτούσας δεν συνιστά το ιδιαίτερο έννομο συμφέρον που θα δικαιολογούσε τη συνέχιση της παρούσας δίκης από τις αιτούσες κατά την παρ. 2 του άρθρου 32 του π.δ/τος 18/1989, δεδομένου ότι το διοικητικό πρόστιμο δεν αφορά τις αιτούσες αλλά το φυσικό πρόσωπο στο οποίο επιβλήθηκε, το οποίο και μόνο έχει έννομο συμφέρον να προσβάλει την πράξη επιβολής του προστίμου (ΣτΕ 253/2009 7μ., 3629/2008 7μ.) προβάλλοντας και λόγους που αφορούν τη νομιμότητα της κανονιστικής πράξεως βάσει της οποίας εκδόθηκε. Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 6, πρέπει να καταργηθεί η δίκη κατά το μέρος που με την κρινόμενη αίτηση προσβάλλεται η ρύθμιση περί απαγορεύσεως συμμετοχής των πιστών στις θρησκευτικές τελετές της 6.1.2021 (εορτή των Θεοφανείων) λόγω λήξεως της ισχύος της.

9. Επειδή, περαιτέρω, όπως ήδη εκτέθηκε, οι αιτούσες πλήσσουν την προσβαλλόμενη κ.υ.α. και κατά το μέρος που με αυτήν απαγορεύεται απολύτως η τέλεση χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων στους ορθόδοξους ιερούς ναούς. Μετά την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως και μέχρι τη συζήτηση αυτής (2.4.2021) δημοσιεύθηκαν οι ακόλουθες κοινές υπουργικές αποφάσεις (κ.υ.α.) των ίδιων ως άνω Υπουργών, οι οποίες περιείχαν τις εξής ρυθμίσεις ως προς την τέλεση γάμων και βαπτίσεων: α) Η Δ1α/ΓΠ.οικ.:1293/8.1.2021 (Β΄ 30/8.1.2021) «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από τη Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00», με την οποία επαναλήφθηκε η ρύθμιση της προσβαλλόμενης κ.υ.α. β) Η Δ1α/ΓΠ.οικ.3060/15.1.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από τη Δευτέρα, 18 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 25 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 89/16.1.2021), με την οποία επετράπη η τέλεση γάμων και βαπτίσεων σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους θρησκευτικής λατρείας με την τήρηση της αναλογίας ενός (1) ατόμου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. με ανώτατο όριο τα 50 άτομα. γ) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.:4992/22.1.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από τη Δευτέρα, 25 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 1 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 186/23.1.2021), με την οποία επαναλήφθηκαν οι σχετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α. δ) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.:6877/ 29.1.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από το Σάββατο, 30 Ιανουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 8 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 341/29.1.2021), με την οποία επετράπη η τέλεση γάμων και βαπτίσεων σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους θρησκευτικής λατρείας με την τήρηση της αναλογίας ενός (1) ατόμου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. και έως τον αριθμό των 50 ατόμων στις περιοχές επιπέδου επιτήρησης και έως τον αριθμό των εννέα (9) ατόμων στις περιοχές επιπέδου αυξημένου κινδύνου. ε) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.8378/5.2.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID–19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από το Σάββατο, 6 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 15 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 454/5.2.2021), με την οποία επετράπη η τέλεση γάμων και βαπτίσεων σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους θρησκευτικής λατρείας με την τήρηση της αναλογίας ενός (1) ατόμου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. και έως τον αριθμό των 50 ατόμων στις περιοχές επιπέδου επιτήρησης, έως τον αριθμό των εννέα (9) ατόμων στις περιοχές επιπέδου αυξημένου κινδύνου και μητροπολιτικών περιοχών, ενώ στις περιοχές επιπέδου πολύ αυξημένου κινδύνου επετράπη η τέλεση γάμων και βαπτίσεων χωρίς την παρουσία άλλων προσώπων. στ) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.9147/10.2.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από την Πέμπτη, 11 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 1 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 534/10.2.2021), με την οποία επαναλήφθηκαν οι ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α. με τη διαφορά ότι στις περιοχές επιπέδου πολύ αυξημένου κινδύνου επετράπη η τέλεση γάμων και βαπτίσεων με συμμετοχή έως και εννέα (9) ατόμων. ζ) Η Δ1α/ΓΠ.οικ.10969/19.2.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από τη Δευτέρα, 22 Φεβρουαρίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 1 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 648/20.2.2021), με την οποία επαναλήφθηκαν οι ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α. για τις περιοχές επιπέδου επιτήρησης, τις περιοχές επιπέδου αυξημένου κινδύνου και τις περιοχές επιπέδου πολύ αυξημένου κινδύνου. η) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.12639/26.2.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από τη Δευτέρα, 1 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 8 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 793/27.2.2021), με την οποία επαναλήφθηκαν οι σχετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α. θ) Η Δ1α/ΓΠ.οικ.13805/3.3.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από την Πέμπτη, 4 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00 έως και την Τρίτη, 16 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 843/3.3.2021), με την οποία επετράπη η τέλεση γάμων και βαπτίσεων σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους θρησκευτικής λατρείας με την τήρηση της αναλογίας ενός (1) ατόμου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. και έως τον αριθμό των εννέα (9) ατόμων στις περιοχές επιπέδου αυξημένου κινδύνου, ενώ στις περιοχές επιπέδου πολύ αυξημένου κινδύνου επετράπη η τέλεσή τους χωρίς την παρουσία άλλων προσώπων. ι) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.16320/12.3.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από την Τρίτη, 16 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 22 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 996/13.3.2021), με την οποία επαναλήφθηκαν οι ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α. με τη διαφορά ότι στις περιοχές επιπέδου πολύ αυξημένου κινδύνου επετράπη η τέλεση γάμων με συμμετοχή έως και εννέα (9) ατόμων. ια) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.17698/19.3.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από το Σάββατο, 20 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 29 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 1076/20.3.2021), με την οποία επαναλήφθηκαν οι σχετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α. και ιβ) Η Δ1α/Γ.Π.οικ.18877/26.3.2021 «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από τη Δευτέρα, 29 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 5 Απριλίου 2021 και ώρα 6:00» (Β΄ 1194/27.3.2021), με την οποία επίσης επαναλήφθηκαν οι σχετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης κ.υ.α.

10. Επειδή, από τα εκτεθέντα στην προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι από τις 18.1.2021 μέχρι και τον χρόνο συζητήσεως της υποθέσεως επιτρεπόταν η τέλεση χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων στους ιερούς ναούς με περιορισμούς ως προς τη συμμετοχή άλλων προσώπων ή ως προς τον αριθμό αυτών. Δεδομένου όμως ότι οι αιτούσες παραπονούνται αποκλειστικά και μόνο για την απόλυτη απαγόρευση των χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων, δηλαδή την απαγόρευση τελέσεως αυτών έστω με μόνη την παρουσία του ζευγαριού των μελλονύμφων ή των γονέων και του τέκνου τους και του αναδόχου αντίστοιχα, όπως αυτή προβλέφθηκε με τη ρητώς προσβαλλόμενη κ.υ.α., το αίτημα των αιτουσών για τέλεση χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων με μόνη την παρουσία των ανωτέρω, ικανοποιήθηκε, αφού με τις μεταγενέστερες της προσβαλλόμενης κ.υ.α. και μέχρι τη συζήτηση της αιτήσεως, όπως ήδη εκτέθηκε, επετράπη η τέλεση χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων στους ιερούς ναούς και μάλιστα με τη συμμετοχή και άλλων προσώπων πλην των ανωτέρω. Ενόψει αυτών, εξέλιπε πλέον το αντικείμενο της παρούσας δίκης κατά το μέρος που αφορά την απαγόρευση τελέσεως χριστιανικών γάμων και βαπτίσεων και, για τον λόγο αυτόν, πρέπει να κηρυχθεί καταργημένη η δίκη και κατά το μέρος αυτό σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 2 του π.δ/τος 18/1989 (βλ. ΣτΕ 1963/2017, 4521/2014, 890/2012, 1847/2011 κ.ά.), δεδομένου ότι οι αιτούσες δεν προβάλλουν ως προς αυτό ιδιαίτερο έννομο συμφέρον δυνάμενο να δικαιολογήσει τη συνέχισή της.

11. Επειδή, σε περίπτωση καταργήσεως δίκης δεν επιβάλλεται δικαστική δαπάνη (άρθρο 39 παρ. 2 π.δ/τος 18/1989).

Δ ι ά τ α ύ τ α
 

Καταργεί τη δίκη.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 6 Μαΐου 2021

Η Πρόεδρος               Η Γραμματέας

Ειρήνη Σάρπ                 Ελένη Γκίκα

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 28ης Μαρτίου 2025.

Ο Πρόεδρος                           Η Γραμματέας

Μιχαήλ Πικραμένος             Σταυρούλα Χάρου